Windows 11

Rozdział 1: Podstawowe pojęcia

Czym jest plik?

Czym jest folder?

Rozszerzenia plików

Rozszerzenie pliku to końcówka nazwy pliku (np. .txt, .jpg, .exe) która informuje system o typie pliku:

Jak włączyć widoczność rozszerzeń plików?

Rozdział 2: Lokalizacje i ścieżki

Czym jest lokalizacja?

Jak działają ścieżki?

Gdy otwierasz kolejne foldery, poruszasz się po hierarchicznej strukturze folderów. Każde "wejście" do folderu dodaje nowy poziom do ścieżki:

C:\                         (główny katalog dysku C)
├── Users\                  (folder z kontami użytkowników)
    ├── TwojeImie\          (folder twojego konta)
        ├── Desktop\        (pulpit)
        ├── Documents\      (dokumenty)
        ├── Downloads\      (pobrane)
        └── Pictures\       (obrazy)
                

Przykład nawigacji po folderach:

Typy ścieżek

• Ścieżka bezwzględna (Absolute path) - pełny adres od głównego katalogu: C:\Users\Jan\Desktop\plik.txt
• Ścieżka względna (Relative path) - adres względem bieżącej lokalizacji: Desktop\plik.txt

Rozdział 3: Dyski i system plików

Czym są dyski?

Główne typy dysków

• Dysk C: - główny dysk systemowy, zawiera Windows i programy (System drive)
• Dysk D: - często dodatkowy dysk na dane (Data drive)
• Dyski USB - pendrivy, dyski zewnętrzne (USB drives)
• Napęd DVD/CD - do odczytu płyt (Optical drives)
• Dyski sieciowe - foldery udostępnione w sieci (Network drives)

Gdzie są zapisane pliki?

Wszystkie pliki w Windows są fizycznie zapisane na dyskach twardych (HDD) lub półprzewodnikowych (SSD). System organizuje je w folderach:

Ważne lokalizacje systemowe:

• C:\Windows\ - pliki systemu operacyjnego (Operating system files)
• C:\Program Files\ - zainstalowane programy (Installed programs)
• C:\Users\ - foldery użytkowników (User profiles)
• C:\Users\TwojeImie\AppData\ - dane aplikacji (Application data)

Pulpit to też folder!

Inne specjalne foldery użytkownika:

Sprawdzanie miejsca na dysku

Rozdział 4: Skróty klawiszowe

Operacje na plikach i tekście

Nawigacja w systemie

Zarządzanie oknami

Rozdział 5: Eksplorator plików

Otwieranie Eksploratora

Nawigacja w folderach

• Dwuklik na folder - otwiera folder (Double-click opens folder)
• Przycisk "Wstecz" - powrót do poprzedniego folderu (Back button)
• Przycisk "Do góry" - przejście do folderu nadrzędnego (Up button)
• Pasek adresu - pokazuje aktualną ścieżkę (Address bar)
• Panel nawigacji - szybki dostęp do folderów (Navigation pane)

Podstawowe lokalizacje

• Pulpit (Desktop) - zawartość pulpitu
• Dokumenty (Documents) - główny folder na dokumenty
• Pobrane (Downloads) - pliki pobrane z internetu
• Obrazy (Pictures) - zdjęcia i grafiki
• Muzyka (Music) - pliki audio
• Filmy (Videos) - pliki wideo
• Ten komputer (This PC) - dostęp do wszystkich dysków

Tworzenie nowych folderów

Widoki plików

• Bardzo duże ikony (Extra large icons) - najlepsze dla obrazów
• Duże ikony (Large icons) - standardowy widok
• Średnie ikony (Medium icons) - kompromis
• Małe ikony (Small icons) - więcej plików na ekranie
• Lista (List) - prosta lista nazw
• Szczegóły (Details) - z informacjami o plikach

Rozdział 6: Przeciąganie i upuszczanie

Podstawowe przeciąganie

Różne tryby przeciągania

• Przeciągnij - przenosi plik (na tym samym dysku) lub kopiuje (między dyskami) (Drag)
• Ctrl + przeciągnij - zawsze kopiuje plik (Copy)
• Shift + przeciągnij - zawsze przenosi plik (Move)
• Alt + przeciągnij - tworzy skrót do pliku (Create shortcut)

Zaznaczanie wielu plików

• Ctrl + klik - zaznacza pojedyncze pliki (Select individual files)
• Shift + klik - zaznacza zakres plików (Select range)
• Ctrl + A - zaznacza wszystkie pliki w folderze (Select all)
• Przeciągnij myszą - zaznacza prostokątny obszar (Lasso selection)

Przeciąganie do różnych miejsc

• Na pulpit - tworzy kopię lub skrót (To desktop)
• Do innego folderu - przenosi lub kopiuje (To another folder)
• Na pasek zadań - przypina aplikację (To taskbar)
• Do kosza - usuwa plik (To recycle bin)

Rozdział 7: Zarządzanie oknami

Podstawowe operacje na oknach

• Minimalizacja (Minimize) - ukrywa okno na pasku zadań
• Maksymalizacja (Maximize) - rozciąga okno na cały ekran
• Przywracanie (Restore) - powrót do normalnego rozmiaru
• Zamykanie (Close) - kończy działanie programu

Snap Layouts (Windows 11)

Przełączanie między oknami

• Alt + Tab - przegląd wszystkich otwartych okien (Window switcher)
• Windows + Tab - widok zadań (Task view)
• Klik na pasku zadań - przełączenie do konkretnego okna (Click taskbar)

Wirtualne pulpity

Rozdział 8: Menu Start i pasek zadań

Menu Start

Wyszukiwanie

• Otwórz menu Start i po prostu zacznij pisać
• System automatycznie wyszuka aplikacje, pliki i ustawienia
• Użyj Windows + S dla bezpośredniego dostępu

Pasek zadań

• Ikony aplikacji (App icons) - szybki dostęp do programów
• Obszar powiadomień (Notification area) - zegar, głośność, sieć
• Widżety (Widgets) - pogoda, aktualności (Windows 11)
• Wyszukiwanie (Search) - ikona lupy
• Widok zadań (Task view) - przełączanie między pulpitami

Przypinanie do paska zadań

Personalizacja paska zadań

Rozdział 9: Ustawienia systemu

Dostęp do ustawień

• Windows + I - bezpośredni dostęp
• Menu Start → ikona koła zębatego (Settings icon)
• Prawy klik na pulpicie → "Ustawienia wyświetlania" (Display settings)

Najważniejsze kategorie ustawień

• System (System) - wyświetlacz, dźwięk, powiadomienia
• Bluetooth i urządzenia (Bluetooth & devices) - mysz, klawiatura, drukarki
• Sieć i internet (Network & internet) - Wi-Fi, Ethernet
• Personalizacja (Personalization) - tapety, kolory, motywy
• Konta (Accounts) - zarządzanie kontami użytkowników
• Prywatność i zabezpieczenia (Privacy & security) - ustawienia prywatności

Zmiana tapety

Ustawienia dźwięku

Rozdział 10: Zaawansowane funkcje

Schowek wieloelementowy

Zrzuty ekranu

• Print Screen - cały ekran do schowka (Full screen to clipboard)
• Alt + Print Screen - aktywne okno do schowka (Active window)
• Windows + Shift + S - narzędzie do wycinania (Snipping tool)
• Windows + Print Screen - cały ekran do pliku (Full screen to file)

Menedżer zadań

• Ctrl + Shift + Esc - bezpośredni dostęp (Direct access)
• Ctrl + Alt + Delete → Menedżer zadań (Task Manager)
• Prawklik na pasku zadań → Menedżer zadań

Centrum akcji

Focus Assist

Funkcja pomagająca skupić się na pracy poprzez ograniczenie powiadomień (Focus on work by limiting notifications):

• Wyłączony (Off) - wszystkie powiadomienia
• Tylko priorytetowe (Priority only) - ważne powiadomienia
• Tylko alarmy (Alarms only) - tylko alarmy